“Optar polo decrecemento non é o mesmo que sufrir un decrecemento. O proxecto dunha sociedade do decrecemento é radicalmente diferente ao crecemento negativo, é dicir, ao que coñecemos na actualidade».
O primeiro é comparable a unha cura de adelgazamento realizada voluntariamente para mellorar o noso benestar persoal cando o hiperconsumismo ameázanos coa obesidade. O segundo é o máis parecido a que nos poñan a réxime forzado ata o punto de matarnos de fame”.
Así se explicaba un dos máis coñecidos defensores do decrecemento é o economista francés, Serge Latouche nunha entrevista en 2009 que pode traspoñerse ao momento actual sen apenas fisuras.
Xa dixemos no artigo anterior que O decrecemento será coordinado, solidario, construtivo ou, pola contra, será bárbaro, cruel e cheo de pesares, así que agora, profundaremos noutro aspecto do decrecemento positivo, as súas “oito R”, a saber: Reavaliar, Reconceptualizar, Reestruturar, Relocalizar, Redistribuír, Reducir, Reutilizar e Reciclar
REAVALIAR
os principios que queremos na nova sociedade. Agora que a pandemia colócanos nunha encrucillada sobre o tipo de sociedade que queremos, é o momento de pensar como queremos construíla. Mantemos os vellos principios individualistas e egoístas ou poñemos na base novos principios máis solidarios e cooperativos?
RECONCEPTUALIZAR,
é dicir, modificar o significado dos termos que usamos. Por exemplo, destacando que o desenvolvemento “per se” non é algo positivo senón vai da man do equilibro, que o “progreso” pode atoparse noutras actuacións que non aumentan necesariamente o PIB dun país nin a súa renda “per cápita”.
REESTRUTURAR
as estruturas económicas para que poidan acoller unha alternativa máis solidaria, adaptalas cara á procura do beneficio humano xenuíno e non do beneficio económico do capital, evitando as lóxicas do sistema capitalista.
RELOCALIZAR:
fomentar o consumo de produtos fabricados, cultivados e manufacturados localmente, diminuíndo os custos de transporte e por tanto os danos ambientais.
REDISTRIBUÍR
a riqueza e un estilo de vida digno entre todos, así como poder acceder aos recursos naturais en condicións xustas.
REDUCIR
a nosa pegada ecolóxica e o noso abuso de recursos. Usar menos, consumir menos, viaxar menos, necesitar menos cousas ou servizos, e no caso de que sexa imprescindible o seu uso que sexan servizos ou cousas locais.
Reutilizar os obxectos de maneira máis duradeira, loitar contra todo tipo de obsolescencia programada, planificar segundas e terceiras vidas aos obxectos. Sistemas para compartir os obxectos, fomentar non tanto a súa propiedade senón o seu goce.
RECICLAR,
quizá o termo máis coñecido, con todo, merece unha reflexión máis certeira. Comezan a xurdir tendencias que non apostan primeiramente pola reciclaxe como xestión de recuperación dos residuos, senón que prefiren o fomento dunha fase anterior: evitar a xeración dese residuo para que non teña que ser reciclado, a través de sistemas de economía circular ou de retorno ao momento de inicio. Con razón dise que na Natureza non existe o residuo, todo volve e aprovéitase. O concepto “residuo” é unha creación meramente humana.
Óscar Blanco
