O Asneiro, debaixo do “Pozo do Leiro”, fronte as chousas do “Pío”; escorrenta e vólvese escuma e vertixe. Reparte o sangue entre os muíños e o “Pozo Negro”. Antes, entre o rego do muíño e o camiño de seu, deixa unha arteria, no verán case que seca, onde con terróns pódese atoar e case desecar de todo, alí agardan as troitas para o valente que se atreva a retar ao Garda Ríos, ao Pozas, que ata o nome ten que ver co seu oficio. Moi boa persoa din todos, mais non convén abusar, ás veces mira para outro lado, pois sabe ben das necesidades alleas, pero se te pasas ten que denunciarte, “ten que defender o seu pan” dixo o pai. Nós secámolo unha vez e pillamos unha boa troitada, e iso que o papá non nos deixou coller as cativas, tivemos sorte que non veu o Pozas!
Cando limpan a canle dos muíños de Entre Ríos e da Ponte de Lamas, xúntanse tódolos veciños, córtase a auga na presa cunhas táboas e déixase secar para poder traballar nela, cortar o mato, e retirar as polas e as árbores que arrincou a enchente. Outros con sachas e eixadas van tapando os buratos por onde fuxe a auga. A vida do muíño é unha boa canle limpa e sen perdas, sábeno ben en Ribas do Asneiro, “o que non se coida estrágase”.
Algunhas troitas quedan nas fochancas e os rapaces pescámolas a man, o día da limpa remata con troitada nas casas onde teñen cativos, que son a maioría. En Ribas do Asneiro somos moitos, temos para un equipo de fútbol, árbitro e reservas e aínda sobra algún.
«Non hai pouco que non chegue, nin moito que non se acabe», dixo o pai á noite mentres ceabamos as troitas. A min no me gustan, téñoas aburridas. Nós, os meniños do Asneiro, non teremos outra cousa, pero troitas témolas a fartar.
Pasándome a súa manciña pola testa, contoume de cando el era rapaz, «en Botos eramos moitos, somos trece vivos e os que morreron sen nacer, e había que repartir ben o pouco que tiñamos. O teu avó traballaba no ferrocarril e non daba para todos, ceaba de último, se quedaba, e se non, marchaba sen cear para a cama».
Entón o avó era moi bo con vos, verdade? «Era tan bo, “Chiquito”, que sacaba o pan da súa boca para dárnolo a nós».
Por iso ti non comes ata que acabo eu, porque ti tamén es moi bo? Botouse a rir e dixo, «non, non é por iso, é porque ti comes a correr, coma un can, tes que comer máis de vagar.”
Se queres cólleme no colo e comemos xuntos, prométoche que comerei ben de vagar.
Achegou unhas achas ao lume e colleume no colo. Mentres eu comía contoume un conto das súas aventuras nas minas da Brea, antes de marchar para Venezuela.
Eu comín de vagarciño a ver se non remataba nunca o conto.
Como sempre, tiñas razón, agora seino, non hai moito que non se acabe, nin pouco que non chegue, eu téndote a ti xa tiven de abondo, hai noites que nos meus soños non te atopo, e choro!
Mais nas que nos atopamos e volvemos a andar xuntos, síntome o máis feliz do mundo, e non digas que me deixe de andrómenas, que ti es o Rei das Andromenas!
Avelino Jácome
SOURCE: Artigo de Avelino Jácome
