Cartas desde Copenhague
A morte da miña nai enfrontoume, como nunca antes, á fraxilidade da existencia.
Nos días que seguiron, a sombra da morte e o efémero da vida convertéronse en pensamentos perentorios. Pouco despois, empecei a sentir no meu corpo dores que nunca antes experimentara. Podería ser a idade, pensei, pero o malestar comezou cunha inexplicable angustia que se manifestaba sempre á mesma hora, ao redor das 11:30 da mañá, mentres estaba na oficina. Ao principio, crin que aquela dor de cabeza e a opresión no peito eran produto da tensión laboral. Tentei restarlle importancia, pero ignoralo non fixo que a sensación desaparecese.
Sentíame ridícula explicándolle aquela doenza ao meu médico de cabeceira. A herdanza cultural dos galegos ten un alto compoñente de resiliencia, pero neste tipo de situacións, esa resiliencia pode volverse na nosa contra. Sospeitamos de todo, mesmo do evidente. Que sentido tiña aquela ansiedade puntual e intermitente, case sempre á mesma hora? Podería ser falta de vitaminas? Quizais unha análise de sangue sacaríame de dúbidas. Pero antes tería que convencer ao meu médico, xa que en Dinamarca non son moi proclives ao malgaste en medicamento preventivo. Entón decidín esperar para facelo no meu pobo. Para a miña sorpresa, alí «convidáronme» a que a próxima vez recorrese ao sistema sanitario danés, lembrándome canto custaba algo así para a Seguridade Social. Non o dubido, pero seica non me dá ese dereito o meu cartón sanitario europeo? Ah, Europa, ese soño de cooperación onde os pagadores de impostos debemos sufrir en silencio.
A resposta chegou uns meses máis tarde. Tras superar a auto vergoña de verbalizar a miña dor, deime conta de que non se trataba dun problema físico, senón do impacto emocional de recibir, unha mañá de novembro, a inesperada e terrible noticia do falecemento da miña nai. Todo ocorreu mentres estaba na oficina en Copenhague, a 2.000 quilómetros do meu fogar. Como non reaccionar así? O chan desaparece baixo os teus pés. Todo o que dá sentido á túa existencia desvanécese. Que sentido ten este tipo de perda? Que crueldade cósmica deseñounos para experimentar esta clase de carencia e indescritible soidade?
É inútil enfadarse co universo. Pero, cando tento liberarme do sufrimento da perda e do desconcerto que me provoca o declive do humanismo reflectido nas noticias diarias, atopo consolo en saber que a materia escura, ese mar invisible, segue expandíndose cara a un horizonte descoñecido a 72km por segundo. Como abarcar tanto misterio? É heroico sequera tentalo.
A perda levoume a buscar sentido non só na miña propia vida, senón tamén no mundo que compartimos. Un mundo onde os líderes centran o seu discurso na ameaza, o medo e a confrontación, en lugar da cooperación. Unha táctica efectiva para o beneficio duns poucos, pero suicida e reducionista para a maioría.
Podemos aspirar a máis. Eu aprendín que verbalizar a nosa dor non só libéranos; tamén nos axuda a cicatrizar as feridas e transfórmanos. Ese é o primeiro paso cara calquera cambio que axuste a realidade ás espectativas do que soñamos. Merece a pena tentalo.
Raquel Sertaje
